Lees voor

Webinar Astma & Inhalatiemedicatie

Het webinar Astma & Inhalatiemedicatie is nu terug te kijken. Met uitleg over inhalatietechniek, voorzetkamers, bewaren van medicatie, mondzorg en veelgestelde vragen.

Introductie webinar

Als astmapatiëntenvereniging krijgen we veel vragen over inhalatiemedicatie: moet ik wel of niet schudden, welke voorzetkamer is goed, wat doet een dosis-aërosol met het milieu, hoe bewaar ik mijn medicatie, en wat betekent dit allemaal voor mijn mond en gebit?

Daarom hebben we het webinar “Astma en inhalatiemedicatie” gehouden en dat kun je nu terugkijken. We leggen kort de theorie uit, laten in het echt zien hoe verschillende inhalatoren werken en beantwoorden een hele reeks vragen van jullie. Ook als je denkt “dit weet ik allemaal al”: juist dan is het interessant om te checken of je techniek nog klopt, of misschien toch beter kan.

Op de pagina Inhalatiemedicijnen bij astma vind je nog meer informatie over de verschillende typen inhalers: luchtwegbeschermers en luchtwegverwijders.

Sprekers:

Walter van Litsenburg – Verpleegkundig Specialist, Catharina Ziekenhuis

Wim Bronswijk – Ervaringsdeskundige ernstig astma

Marijke Amelink – Gespreksleider en Longarts, Spaarne Gasthuis

Aanvullende informatie

Uit onderzoek én uit de praktijk blijkt dat 60–70% van de mensen meerdere essentiële fouten maakt bij het inhaleren van hun medicatie. Dit zijn niet de kleine slordigheden, maar fouten waardoor het medicijn minder goed of zelfs helemaal niet op de juiste plek in de longen terechtkomt.

Waarom gaat het vaak mis?

  • Je doet het elke dag, dus je ontwikkelt je eigen routine en kleine foutjes sluipen erin (zoals met autorijden na je rijexamen).
  • Je krijgt een nieuw apparaat zonder goede instructie of zonder herhaling.
  • Wisselen van merk of type via apotheek/zorgverzekeraar zonder uitleg.
  • Geen vaste jaarlijkse check.
  • Gewoon… leven. Drukte, kinderen, werk, vakantie, reizen: techniek rafelt dan snel.

Gevolgen van deze fouten

Slecht inhaleren heeft twee gevolgen: het medicijn werkt minder goed en je krijgt juist meer bijwerkingen. Als je niet goed inhaleert, komt het middel niet diep genoeg in de longen. Dan blijven astma klachten zoals benauwdheid, piepen, hoesten en slijm bestaan of worden erger. Mensen denken dan vaak dat het middel niet helpt en gebruiken het minder trouw, waardoor het risico op opvlammingen, extra noodmedicatie, prednison en soms zelfs een ziekenhuisopname toeneemt. Op de lange termijn kan dat blijvende longschade geven.

Tegelijk kan een slechte techniek juist méér bijwerkingen geven, omdat het medicijn in de keel en mond blijft hangen in plaats van in de longen. Dat kan heesheid, spruw (schimmel in de mond), een droge mond en, bij sommige poederinhalatoren, zelfs meer kans op gaatjes geven als je niet nagespoeld hebt. Ook kunnen sommige luchtwegverwijders dan hartkloppingen en een opgejaagd gevoel geven. Kortom: fout inhaleren is dubbel ongunstig, want het geeft minder effect en meer last.

Inhalatietechniek

Niet elke inhalator werkt hetzelfde. De juiste techniek verschilt per type. In dit webinar zijn drie hoofdgroepen besproken: droogpoederinhalator, dosisaerosol (puffer) met voorzetkamer en soft mist inhaler.

Droogpoederinhalator

Zo gebruik je de droogpoederinhalator:

  1. Zet de dosis klaar zoals jouw apparaat dat vraagt (bijv. draaien/klikken).
  2. Adem eerst volledig uit, weg van het mondstuk.
  3. Kin iets omhoog, hals open.
  4. Mondstuk tussen tanden en lippen, goed afsluiten.
  5. Krachtig en diep inhaleren in één teug. Je moet het poeder echt zelf “naar binnen trekken”.
  6. Adem daarna ongeveer 10 seconden vasthouden.
  7. Mond spoelen: slok water gorgelen en uitspugen, daarna nog een slok doorslikken.

Tip! Sommige poederinhalatoren vragen een stevige aanzuigkracht, andere wat minder. De apotheek of longverpleegkundige kan meten of jouw inademsnelheid past bij jouw inhalator.

Inhalatiemedicijnen

Dosisaerosol (puffer) met voorzetkamer

Dit is het bekende spuitbusje met drijfgas. Bij voorkeur gebruiken met voorzetkamer, ook bij volwassenen.

Zo gebruik je hem:

  1. Schud de puffer goed (±5 seconden).
  2. Plaats de puffer in de voorzetkamer met de bus rechtop.
  3. Adem volledig uit, naast het mondstuk.
  4. Lippen en tanden sluiten om het mondstuk, kin iets omhoog.
  5. Spuit één puf in de kamer.
  6. Adem vervolgens rustig in en uit via de voorzetkamer, ongeveer vijf rustige ademteugen.
    Niet hijgen, niet wild zuigen. Sommige voorzetkamers maken een fluittoon als je te hard trekt: dat is een teken om rustiger te gaan.
  7. Daarna mond spoelen.

Belangrijk:

  • Altijd maar één puf per keer in de voorzetkamer. Eerst inademen, dán opnieuw schudden en opnieuw puffen.
  • Eerst mond aan de voorzetkamer en dán drukken. Niet andersom, anders verlies je een deel van de dosis in de lucht.

Soft mist inhaler

Dit is een apparaat dat een langzame “mist” afgeeft (denk aan een heel zachte spray). Het medicijn komt als het ware naar je toe.

Zo gebruik je hem:

  1. Apparaat klaarmaken volgens de instructie.
  2. Adem volledig uit.
  3. Mondstuk tussen tanden en lippen, kin iets omhoog.
  4. Activeer de nevel en adem rustig en gelijkmatig in terwijl de mist vrijkomt (dus niet keihard aanzuigen).
  5. Adem ongeveer 10 seconden vasthouden.
  6. Mond spoelen.

Belangrijk verschil

  • Poederinhalator = jij zuigt krachtig naar binnen.
  • Soft mist / voorzetkamer met puffer = het medicijn komt naar je toe en jij begeleidt het rustig naar binnen.

Mondhygiëne na álle inhalatoren

Vroeger was het advies om alleen de mond te spoelen na gebruik van inhalatiesteroïden (de onderhoudsontstekingsremmers), maar dat is veranderd. We raden nu aan om na elke inhalator te gorgelen met water en dit uit te spugen, daarna nog een slokje water door te slikken, en te zorgen voor goede mondhygiëne zoals regelmatig tandenpoetsen. Dat helpt om schimmelinfecties in de mond en gaatjes te voorkomen.

Controle van de inhalatietechniek

Een goede inhalatietechniek is geen eenmalig trucje, maar iets wat je moet blijven onderhouden. Idealiter laat je je techniek minimaal één keer per jaar controleren. In een peiling gaf 59% van de mensen aan dat dit nu niet elk jaar gebeurt, dus het is iets waar je vaak zelf om moet vragen.

Een goede instructie gaat meestal volgens een vaste aanpak. De zorgverlener doet het eerst helemaal voor zonder te praten. Daarna krijg je stap voor stap uitgelegd wat er gebeurt. Vervolgens leg jij zelf terug hoe het moet, je voert het zelf uit, en je krijgt gerichte feedback. Eén uitleg is meestal niet genoeg: de meeste mensen hebben meerdere contactmomenten nodig voordat de techniek echt goed en stabiel blijft. Na ongeveer drie instructiemomenten in het eerste jaar zien we dat de meeste mensen de inhalator goed gebruiken. Laat de techniek ook controleren zodra je een andere inhalator krijgt, want elk apparaat werkt net anders.

Persoonlijk Astma Actieplan

Maak samen met je behandelaar een Persoonlijk Astma Actieplan. Daarin staat welke signalen horen bij “het gaat slechter”, wat je dan zelf mag ophogen of extra nemen en wanneer je moet bellen. Zo voorkom je dat je zelf maar wat extra puffs neemt zonder dat duidelijk is of dat veilig is.

Inhalatiemedicatie en het milieu

Inhalatiemedicatie heeft impact op het milieu en dat wordt steeds belangrijker meegenomen in de keuze voor een bepaald type inhalator. Klassieke dosisaerosolen, de spuitbusjes met drijfgassen , hebben meestal een grotere CO₂-voetafdruk dan de meeste droogpoederinhalatoren. Poederinhalatoren geven over het algemeen een lagere klimaatbelasting per behandeling. Er komen nieuwe dosisaerosolen met schonere drijfgassen die milieuvriendelijker zijn, maar dit is nog in ontwikkeling.

Daarbij is één ding heel belangrijk om te benadrukken: de beste optie voor het milieu is altijd de inhalator waarmee jij goed stabiel blijft. Slecht gecontroleerde astma, met meer aanvallen, prednisonkuren of zelfs ziekenhuisopnames, is niet alleen zwaar voor jou, maar ook uiteindelijk meer belastend voor de zorg en dus voor het milieu. Als er voor jou meerdere inhalatoren zijn die medisch gezien even goed werken, dan kun je samen met je zorgverlener kijken welke variant de laagste milieu-impact heeft. Maar wisselen puur om milieu (of om prijs) zonder uitleg is niet de bedoeling. Elke inhalator werkt anders en bij een nieuw apparaat hoort altijd opnieuw instructies over hoe je die goed gebruikt.

Ontvang de nieuwsbrief

Iedere maand staat onze nieuwsbrief vol met het laatste nieuws, ervaringsverhalen en verdiepende artikelen over astma. Ontvang jij hem nog niet? Meld je dan hieronder gratis aan.

Steun astmaVereniging Nederland en Davos

Met jouw bijdrage steun je alle 575.000 Nederlanders met (ernstig) astma. VND zet zich in voor ondersteuning van mensen met (ernstig) astma, zodat mensen met astma beter kunnen omgaan met hun aandoening en een betere kwaliteit van leven krijgen.

Doneer