Werkverlies door astma: een pijnlijk afscheid en een nieuw begin

Iris Bos

Iris (25 jaar): Astma beïnvloedt mijn leven op zoveel manieren. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal en sociaal. Eén van de grootste gevolgen voor mij? Dat ik mijn werk als verpleegkundige niet meer volledig kan uitvoeren. Een beroep dat ik met hart en ziel deed, maar waarvan mijn lichaam me steeds vaker aangaf: dit gaat niet meer. Het was geen keuze, maar een noodzaak. Toch voelde het als een groot verlies. Werk is voor velen meer dan alleen een inkomen. Het geeft structuur, sociale contacten en een gevoel van waarde. Als dat wegvalt, blijf je achter met vragen: Wie ben ik zonder mijn werk? Wat kan ik nog wel? En: hoe accepteer ik dat mijn lichaam me begrenst?

Tweede spoor: een confronterend proces

In mijn zoektocht naar wat wél kon, kwam ik terecht in een tweede spoor-traject. Voor wie dit niet kent: als je langdurig ziek bent en niet terug kunt keren in je eigen functie, word je begeleid naar ander werk – of dat nu binnen of buiten je organisatie is. Ik vervloekte de persoon die mij dwong dit proces aan te gaan. Ik was er emotioneel nog niet aan toe. Mijn lichaam had me al zoveel afgenomen en nu moest ik ook nog afscheid nemen van een werkveld waarin ik me thuis voelde. Solliciteren voelde als een verplichting waar ik helemaal niet klaar voor was. Maar ik had geen keuze.

Gaandeweg begon ik te ontdekken waar mijn mogelijkheden lagen. Maar de weg daarheen was moeizaam. Ik schreef tientallen sollicitatiebrieven en vroeg me telkens af: moet ik benoemen dat ik chronisch ziek ben? Wanneer ik dit deed, kreeg ik vaak geen reactie of direct een afwijzing. Wanneer ik het verzweeg, werd ik wél uitgenodigd, maar liep ik er tegenaan dat werkgevers zich geen houding wisten te geven zodra ze mijn situatie hoorden. Eén keer zou ik na een gesprek worden teruggebeld. Ik hoorde niets en besloot zelf contact op te nemen. Toen pas kreeg ik te horen dat ze voor een andere kandidaat waren gegaan. Dat deed pijn. Ik had me opengesteld, mijn situatie uitgelegd en vervolgens werd ik genegeerd. Alsof ik er niet meer toe deed. Alsof ik niet meer waardevol was op de arbeidsmarkt, simpelweg omdat ik iets heb waar ik zelf niet voor gekozen heb.

Een onverwachte kans

Toch was er ook een keerpunt. Bij een andere sollicitatie werd ik eindelijk behandeld als een volwaardige kandidaat. Astma werd niet gezien als een obstakel, maar als een onderdeel van mij waarmee rekening gehouden kon worden. Er werd gekeken naar wat ik wél kon en hoe ik eventueel uren kon opbouwen. Van de tien sollicitanten werd ik aangenomen. Die eerste werkdag was spannend, maar ook een verademing. Ik kon open zijn over mijn grenzen en kreeg direct het gevoel dat ik hier op mijn plek was. Het voelde alsof er eindelijk iemand écht naar mij als persoon keek in plaats van alleen naar mijn ziekte.

De keerzijde van hoop

Maar met de tijd merkte ik dat ik steeds meer een obstakel leek te zijn, omdat ik nog niet als volwaardig kon worden ingezet, doordat ik nog geen volledige dagen werkte. Ik werd alleen de eerste twee weken ingewerkt, waardoor ik in de derde week in een gat viel en niet wist wat er van mij verwacht werd. Hoewel ik steeds meer taken op me begon te nemen, merkte ik dat het team – inclusief de manager – terughoudender werd en steeds minder vriendelijk. Na een week vakantie kreeg ik op maandag te horen dat de re-integratie stopte. De organisatie had blijkbaar andere verwachtingen waar ik niet aan voldeed.

Ze hoopten dat ik inmiddels al meer uren opgebouwd zou hebben. Ik zat toen op 18 uur, terwijl ik sinds 1 maart werkte. Bij mijn sollicitatie had ik aangegeven op termijn naar 24 uur te willen opbouwen en daar leek toen begrip voor. Helaas is dat begrip verdwenen. Tijdens het exitgesprek werd ook benoemd dat mijn belastbaarheid niet gegarandeerd kon worden in combinatie met een opleiding die ik in september zou starten.

Sindsdien spoken er allerlei vragen door mijn hoofd: Had ik iets anders kunnen doen? Had ik dit kunnen voorkomen? Ook voel ik spanning over wie ik moet bellen om dit te vertellen. En: wat moet ik nu eigenlijk doen? Die dag ging uiteindelijk in een waas voorbij. Ik zocht contact met mijn re-integratiecoach vanuit het tweede spoor en nam contact op met HR van mijn oude werkgever. Gelukkig werd het contact meteen hersteld en werd het tweede spoor opnieuw opgestart. In de tussentijd blijf ik zoeken naar die ene perfecte baan voor mij – al blijkt dat nog steeds een flinke zoektocht.

Een nieuwe balans

Het verliezen van mijn oude werk blijft moeilijk. Het is niet iets wat je zomaar even afsluit. Ik heb tijd nodig gehad om te accepteren dat bepaalde dingen niet meer gaan, maar ik heb ook geleerd dat er nieuwe mogelijkheden zijn. Mijn wereld is deels kleiner geworden, maar op andere vlakken juist ook groter.

Wat ik vooral wil meegeven aan anderen die in eenzelfde situatie zitten: je bent niet alleen. Werkverlies door een chronische ziekte doet pijn en het is een proces van vallen en opstaan. Gun jezelf de tijd om te rouwen, maar blijf ook zoeken naar wat wél kan. Er zijn werkgevers die wél openstaan voor jouw talenten, die verder kijken dan je diagnose. En die zijn het waard om voor te blijven vechten.

Heb jij ook te maken (gehad) met werkverlies door astma? Deel je verhaal, zodat we van elkaar kunnen leren en elkaar kunnen steunen.